Pamięć autobiograficzna

Pamięć autobiograficzna jest specyficznym typem pamięci deklaratywnej do utrwalania, przechowywania, interpretowania i aktualizowania informacji autobiograficznych .

Ten typ pamięci nie można jednoznacznie przypisać do jednego z dwóch systemów deklaratywnej pamięci – semantycznej i epizodycznej (na klasyfikacji klasyczny E. Tulving ) jako pamięć autobiograficzna ma właściwości obu tych systemów – zawiera zarówno ludzką wiedzę o sobie, a wspomnienia z imprez że stało się z tym człowiekiem.

Funkcje

Istnieją trzy główne grupy funkcji pamięci autobiograficznej ^[1] :

1. Intersubjective – są związane z życiem danej osoby w społeczeństwie. Te funkcje obejmują:
   • osiągnięcie solidarności społecznej lub odrzucenia
   • transfer osobisty
   • relacje międzyludzkie
   • przewidywanie zachowania innych ludzi przez analogię z wydarzeniami własnego życia
   • empatia
2. Intrasubjective – są związane z osobistą samoregulacją. Należą do nich:
   • samoregulacja
   • tworzenie własnej koncepcji
   • wybór strategii życiowych
3. Egzystencjalne – związane z doświadczeniem i zrozumieniem jego wyjątkowości. Należą do nich:
   • formacja tożsamości
   • periodyzacja życia
   • samopoznanie
   • tworzenie semantyczne
   • samostanowienie
   • samoocena kulturowa
   • świadomość własnej wyjątkowości

Model pamięci autobiograficznej

Jeden z najbardziej wszechstronnych modeli pamięci autobiograficznej proponuje M. Conway i Karl Pleydel Pierce modelu trzech komponentów struktury. ^[1] W tym modelu, pamięć autobiograficzna dzieli się na trzech poziomach (w zależności od stopnia swoistości pamięci w odniesieniu do konkretnej dacie):

• Okresy życia – poziom obejmuje ogólną wiedzę na temat znaczących ludzi wokół niego, miejsc zwykłych, czynności, działań, planów i celów, które charakteryzują pewien okres jego życia. W różnych okresach życia należy tutaj rozumieć różne okresy czasu z identyfikowalnym początkiem i końcem. Na tym poziomie, zgodnie z modelem, istnieje ogólna wiedza na temat konkretnego okresu życia i czasu jego trwania, przy czym jeden okres chronologiczny może zawierać kilka okresów życia powiązanych z każdą sekcją wiedzy autobiograficznej. Ponadto, różne okresy życia mogą być powiązane tematycznie, tworząc w ten sposób tematy wyższego rzędu (na przykład “praca”, “relacje” itp.). ^[2]
• Wydarzenia ogólne – na tym poziomie wiedzy są bardziej szczegółowe niż okresy życia, ale są bardziej niejednorodne. Wydarzenia ogólne obejmują zarówno powtarzające się epizody z życia (na przykład “wieczorne spacery w parku”), jak i pojedyncze chwile (np. “Moja podróż do Paryża”). Zakłada się, że wspomnienia związane z ogólnymi wydarzeniami wiążą się ze znajomością realizacji różnych celów życiowych. Wiedza ta jest ważna dla osoby, ponieważ zawiera ważne informacje o sobie i odgrywa ważną rolę w kształtowaniu koncepcji siebie (na przykład wspomnienia, jak łatwo została nabyta określona umiejętność). Najbardziej żywe wspomnienia są charakterystyczne dla momentów osiągnięcia jednego lub drugiego celu (lub niemożności osiągnięcia tego). ^[2]
• Wiedza nieodłączna w danym momencie – jasne i szczegółowe informacje o konkretnych zdarzeniach, często prezentowane w formie obrazów wizualnych lub innych cech zmysłowo-percepcyjnych. Ten rodzaj pamięci w większości przypadków nie jest długo przechowywany w pamięci. ^[3] Wyjątki stanowią znajomość:
  1. Zdarzenia wyznaczające początek drogi do celu długoterminowego.
  2. Wydarzenia zmieniające plany pierwotnych celów.
  3. Wydarzenia potwierdzające określone przekonania i cele.
  4. Wydarzenia z przeszłości, które kierują ludzkim zachowaniem w chwili obecnej.

Trzy poziomy tego modelu są zorganizowane hierarchicznie w oparciu o wiedzę autobiograficzną, razem stanowią wspólną historię ludzkiego życia. Wspomnienia związane z okresami życia wiążą się ze wspomnieniami wspólnych wydarzeń, a te z kolei z wiedzą nieodłączną w danym momencie. Kiedy jakiś sygnał aktywuje hierarchię bazy wiedzy autobiograficznej, wszystkie trzy poziomy wiedzy stają się dostępne i powstaje pamięć autobiograficzna. ^[2]

Metody badania

Metoda pamiętnika

Wspomnienia mogą być niedokładne, ponieważ ważne szczegóły bezpośredniego doświadczenia są często zapominane lub zniekształcane w pamięci. ^[4]Metoda pamiętnika pozwala ominąć te pytania, ponieważ rekrutuje się do nich grupy uczestników, które przez długi czas (kilka tygodni lub miesięcy) robią notatki o codziennych wydarzeniach, które zapamiętują. W ten sposób można zgromadzić wystarczająco odpowiednią próbkę wspomnień autobiograficznych. Później te prawdziwe wspomnienia mogą zostać włączone do testowania pamięci, gdzie wpisy w prawdziwym dzienniku są porównywane z zapisami fałszywymi. Wyniki takich badań wskazują na długi poziom szczegółowości wspomnień przechowywanych w pamięci autobiograficznej. Dzięki temu możemy wyróżnić cechy, które sprawiają, że wspomnienia stają się bardziej niezapomniane niż inne. ^[4] [5]

Test pamięci

Ta metoda została pierwotnie opracowana przez F. Galtona w 1879 roku. W tym przykładzie użyto listy słów, które służą jako zachęty do przywołania niektórych lub innych wspomnień autobiograficznych, które następnie są opisane tak szczegółowo, jak to możliwe, przez uczestnika badania. ^[6] [7] Wyniki można następnie wykorzystać do lepszego zrozumienia sposobu przywoływania pamięci autobiograficznej. Szczególnie istotne są takie badania w przypadkach związanych z uszkodzeniem mózgu lub amnezją. ^[8]Niektóre badania tego rodzaju wykorzystywały sygnały niewerbalne jako podpowiedzi: zapachy i obrazy wizualne. Naukowcy Chu i Downs odkryli liczne dowody na to, że zapachy są szczególnie skutecznymi bodźcami do zapamiętywania wspomnień autobiograficznych. Zapach związany z konkretnymi wydarzeniami okazał się bardziej szczegółowy i emocjonalnie nasycony niż wspomnienia związane z bodźcami werbalnymi, wizualnymi i innymi odorami. ^[9]

Rola człowieka we wspomnieniach

Często, przywołując pewne zdarzenia, ludzie ponownie widzą obrazy wizualne związane z tymi wydarzeniami. Ważną cechą tych obrazów jest rola, jaką osoba sama je przyjmuje. ^[10] Istnieją dwie główne role:

• Uczestnik – osoba nie widzi się w zasięgu wzroku, gdy pamięta to wydarzenie. ^[11] Postrzega sytuację w taki sam sposób, w jaki widział ją na własne oczy, tj. Pole widzenia osoby w pamięci odpowiada polu widzenia w pierwotnej sytuacji.
• Obserwator – osoba zapamiętuje sytuację z pozycji obserwatora, który nie uczestniczy w akcji, czyli widzi całą sytuację i siebie w niej z zewnętrznego punktu widzenia. ^[11] Specyfika położenia przestrzennego tego punktu jest bardzo różna, często różni się w różnych wspomnieniach.

Role uczestnika i obserwatora są nazywane, odpowiednio, “przedrefleksyjnymi” i “refleksyjnymi”. Powszechnie wiadomo, że w odtwarzaniu wspomnień z przedrefleksyjnych i refleksyjnych punktów widzenia aktywowane są różne części mózgu. ^[12]

Dokładność pamięci autobiograficznej

Zostało potwierdzone eksperymentalnie, że pamięć autobiograficzna może być łatwo zniekształcona. Jedno z badań, w którym badano to zjawisko, należy do E. Loftusa : uczestnikami byli pary braci i sióstr, w których starszy bratopowiedział najmłodszym o sprawie z dzieciństwa, która tak naprawdę się nie wydarzyła. Po pewnym czasie w teście pamięci u młodszego rodzeństwa stwierdzono, że do 25% badanych po takiej procedurze uważało fikcyjne wydarzenia za prawdziwe wspomnienia z dzieciństwa ^[13] .

Aby zasugerować fałszywą zawartość pamięci, opracowano różne techniki. W szczególności udowodniono, że zdjęcia mają najsilniejszy efekt. Ich wizualne dowody sprawiają, że badani wypaczają swoje autobiograficzne wspomnienia.

Przykład: w pracy K. Wade, M. Murray, J. Reed i D. Lindsay przy użyciu edytora graficznego Photoshopzmieniono zdjęcia dzieci, umieszczając na zdjęciu balon. Po zbadaniu zdjęć i obejrzeniu fałszywego wśród nich około 50% badanych szczegółowo opisało ten moment ich biografii. W tym samym czasie, kiedy powiedziano im o falsyfikacji, odmówili uznania tego faktu i nadal uważali tę pamięć za prawdziwą. Efekt ten osiąga się dzięki dysonansowi między autorytatywnym źródłem, które odnosi się do faktu ludzkiego życia, a brakiem tej pamięci w jego własnej biografii. Aby rozwiązać sytuację dysonansu, świadomość tworzy fałszywą pamięć i integruje ją z pamięcią autobiograficzną, więc fałszywa pamięć wydaje się znajoma. Podobny efekt obserwuje się, gdy osoby zaangażowane w działalność twórczą nieświadomie akceptują czyjeś doświadczenie dla siebie, na przykład^[1] .

Zapominanie w pamięci autobiograficznej

Zgodnie z podstawowymi prawami pamięci wydarzenia z odległej przeszłości powinny stopniowo zostać zapomniane, ustępując miejsca niedawnym wspomnieniom. Podobne wzory są naprawdę charakterystyczne dla pamięci autobiograficznej, ale w odróżnieniu od innych typów pamięci długotrwałej, wzorce te mają istotny wpływ na wspomnienia autobiograficzne tylko przez około rok. Jeśli rozważymy dłuższe okresy czasu, możemy zobaczyć inne właściwości związane z pamięcią autobiograficzną ^[1] .

W szczególności opisany został efekt “piku” pamięci . Opisane po raz pierwszy przez D. Rubina, S. Wetzlera i R. Nebisa, polega na tym, że dorośli pamiętają o wiele więcej wydarzeń odnoszących się do okresu dojrzewania. Można zauważyć, że przeważają pozytywne wspomnienia, a negatywne są mniej wyraźne i szybciej zapominane. Zjawisko “efektu szczytowego” wiąże się z pojęciem tożsamości: pamięć autobiograficzna jest ważna dla utrzymania i kształtowania tożsamości, można zatem przypuszczać, że wydarzenia młodości są lepiej pamiętane, ponieważ w tym okresie powstaje “pierwsza” niezależna tożsamość. Doświadczenia nabyte w młodości są lepiej pamiętane z powodu nowości i nasycenia emocjonalnego, dlatego takie momenty stają się “punktami odniesienia pamięci” ^[14] .

Istnieje opinia, która mówi, że za skutkiem “szczytu” są nie tylko uniwersalne, ale także indywidualne czynniki ^[15] . Tożsamość jest nieustannie formowana, nie jest osiągnięta raz na zawsze, a “punkty odniesienia pamięci” są uważane za przerwanie tożsamości. Te chwile “przerywanej tożsamości” pozostają we wspomnieniach, gdy przypisuje się duże znaczenie punktom zwrotnym w życiu, a później we wspomnieniach tych wydarzeń. Ponieważ zdarzenia przechylania są postrzegane przez badanego jako marker do określenia stanu “przerywanej tożsamości”, koncentracja ważnych zdarzeń wokół punktu krytycznego zapewnia maksymalny dostęp do zawartości pamięci w tych życiach, w których tożsamość osoby została na nowo zdefiniowana.

Notatki